Wat is ‘mantelzorg’?
Mantelzorg is een begrip dat oorspronkelijk afkomstig is uit Nederland. De term werd later geadopteerd door Vlaanderen om een gelijkaardige zorgvorm aan te duiden.
Mantelzorgers bieden extra zorg en hulp aan iemand in hun directe omgeving die vanwege de ouderdom, een ziekte of een handicap hulpbehoevend is. Er zijn vandaag veel verschillende definities van mantelzorg in omloop. Het woonzorgdecreet van 13 maart 2009 definieert mantelzorg als volgt:
“Een mantelzorger is een natuurlijke persoon die vanuit een sociale en emotionele band, één of meer personen met verminderd zelfzorgvermogen, niet beroepshalve maar meer dan occasioneel, helpt en ondersteunt in het dagelijkse leven.”
Alvorens we kunnen spreken van een
mantelzorgsituatie zijn dus een aantal essentiële aspecten
noodzakelijk:
-
Sociale en emotionele band: mantelzorgers zorgen vanuit een wederzijdse betrokkenheid voor iemand uit hun directe omgeving, zoals voor een partner, een kind, een buurman, enzovoort. Het gebeurt vanuit het hart, want zij zien die persoon graag.
-
Eén of meerdere personen: een zorgbehoevende kan beschikken over meerdere mantelzorgers en omgekeerd: één mantelzorger kan eveneens zorgen voor meerdere zorgbehoevenden.
-
Verminderde zelfredzaamheid: in een mantelzorgsituatie is er steeds sprake van een zorgbehoefte.
-
Niet beroepshalve: mantelzorg vindt plaats buiten het georganiseerd verband en buiten het kader van een hulpverlenend beroep. Mantelzorgers hebben doorgaans geen geschoolde achtergrond in de zorg.
-
Meer dan occasioneel: mantelzorg gebeurt op frequente basis en is geen éénmalige gebeurtenis.
Getuigenissen
“Mijn man en ik
vierden dit jaar feest. 50 jaar getrouwd, da’s niet mis! We hebben
jaren lief en leed gedeeld en zien elkaar nog altijd doodgraag.
Maar ik geef toe, soms heb ik het moeilijk. Julien lijdt immers al
enkele jaren aan dementie en zijn gezondheid gaat alsmaar
achteruit. Ik zorg er elke dag voor dat hij zijn medicijnen op
tijd inneemt, ik help hem bij het aan- en uitkleden en begeleid
hem naar het ziekenhuis en de dokter. Julien is altijd een goede
man geweest. Nu hij ziek is, neem ik zijn werk over en zijn er
zoveel extra taken die moeten gebeuren!
Gelukkig helpen ook de kinderen mee. Ze knappen geregeld klusjes
op in het huis en onderhouden de tuin. Vroeger deed Julien dat
bijvoorbeeld, maar door de ziekte lukt dat niet meer. Mijn dochter
doet onze boodschappen. Dit is al een zorg minder, maar nu ik dat
niet meer hoef te doen, ik mis wel het ‘onder de mensen zijn’.
Julien heeft recht op verschillende tussenkomsten in de kosten
voor de ziekte, maar daarvoor moeten verschillende documenten
ingevuld worden. Ik vind moeilijk mijn weg in het doolhof van
regelgevingen en mogelijkheden. Gelukkig zorgt Patrick, onze
jongste zoon, ervoor dat de formulieren correct worden ingevuld en
bij de juiste instantie terechtkomen.”
“Mijn moeder is enkele maanden geleden overleden en nu zorg ik alleen voor mijn gehandicapte vader. Hoewel ik veel hulp krijg van de medewerkers van de Liberale Mutualiteit (thuisverpleging, poetsdienst en gezinshulp), voel ik me eerlijk gezegd vaak alleen. Op school kan ik er met niemand over praten, uitgaan met vrienden is moeilijk, mijn schoolresultaten zijn slecht en ik voel me eigenlijk vaak moe. Op aanraden van de thuisverpleegster nam ik contact op met de vzw Liever Thuis LM. Het was een moeilijke stap, maar de gesprekken met de medewerkers doen me goed: eindelijk iemand die luistert...”
Deze getuigenissen tonen ons duidelijk dat dé mantelzorger niet bestaat. Mantelzorgers zijn een verscheiden groep mensen met een aantal gemeenschappelijke kenmerken, maar hebben een gevarieerd profiel. Elke zorgsituatie is anders!
xxx